گلوکز مونوساکاریدی است با فرمول C6H12O6 یا H-(C=O)-(CHOH)5-H که پنج گروه هیدروکسیل آن به شکل مشخصی اطراف زنجیرهٔ کربنی آن آرایش پیدا کردهاند
فرم خطی
در ساختار خطی (در مقابل ساختار حلقوی) گلوکز، یک زنجیرهٔ کربنی با ۶ اتم کربن به چشم میخورد که ساختاری کاملاً خطی و بدون انشعاب را تشکیل دادهاند. در این زنجیره کربن اول بخشی از گروه آلدهید C=O بوده و بقیهی کربنها هر یک دارای یک گروه هیدروکسیل هستند. بقیهٔ ظرفیتهای کربن توسط پیوند با اتم هیدروژن پر شدهاند. لذا گلوکز یک آلدوز و هگزوز یا یک آلدوهگزوز است.
ساختار خطی D-گلوکز
4 کربن از کربنهای گلوکز (کربن ۲ تا ۵) مراکز ایزومری فضایی هستند به این معنی که با چهار بخش متفاوت پیوند برقرار کردهاند. برای مثال کربن شماره ۲ با H, OH, -(C=O)H و -(CHOH)4H پیوند بر قرار کرده است. در ایزومری از گلوکز که آن را D-گلوکز مینامیم، گروههای هیدروکسیل متصل به این کربنها باید جایگیری فضایی خاصی داشته باشند طوری که وقتی مدل فیشر آن را رسم میکنیم، باید هیدروکسیلهای مربوط به کربنها ۲ و ۴ و ۵ در سمت راست بوده و هیدروکسیل مربوط به کربن ۳ در سمت چپ قرار گیرد.
جایگاه این ۴ گروه هیدروکسیل در مدل فیشر مربوط به L-گلوکز کاملاً برعکس میشود. L-گلوکز و D-گلوکز دو مورد از همهٔ ۱۶ مورد آلدوهگزوزها هستند. ۱۴ مورد بعدی عبارتند از آلوز، آلتروز، مانوز، گلوز، ایدوز، گالاکتوز و تالوز که هر یک دارای دو فرم L و D میباشند.
|